බම්බාව රජ මහා විහාරය
අම්මෝ..! මේ එලාම් එක වේලාවකට නිදාගන්නවත් නෑ.හිනෙන් වගේ එලාම් එක ඔෆ් කරපු මං බැලුවේ කියටද? එලාම් එක තියලා තියෙන්නේ කියලා..පෙ.ව 6 යි වේලාව..
තව ටිකක් නිදා ගන්නත් හිත. ඒත් කුස්සියේ සද්දේ වැඩි නිසා මම ගියේ අම්මා මොනවාද උදේම කරන්නේ බලන්න..
මොකද ? අම්මා අද පාන්දර ඉදලම සද්දේ ..?
අද උදේම මාමලා එනවා කියලා කෝල් කරානේ..ඒ වෙලේ ඉදන් මම මේ වැඩ.දැනටමත් මග එනවා ඇති..කට්ටිය
ආ එහෙමද ..? ෂෝක්නේ..එහෙනම්, අද මටත් නිවාඩු දවසනේ..අම්මා කෝ අයියා ..?
අයියා කඩේට ගියා.මාමලා ගොඩක් දවසකට පස්සේනේ එන්නේ හොඳට සංග්රහ කරන්න එපැයි.
අද චුටි ට සතුටු ඇති අක්කලා එනවානේ නේද ..?
ඔව් තාත්තේ මම මේ මාමලා එනකල් බලාන ඉන්නේ..?
අම්මායි මායි දෙන්නාම මාමලා එන්න කලින් උදෑසන කෑම මේසය සකස් කර තිබුණි.දවල් කෑමටද උයන්න සුදානම් කර තිබුණි.
"අම්මේ... අන්න , මාමලා ආවා"කියමින් අයියා කුස්සියට ආවේය.
මාමලාගේ වෑන් රථය නිවස ඉදිරිපිට නතර කර තිබුණි.නැන්දාත් ,මාමාත් සමග සුදු නෝනා අක්කාද අපි ආදරෙන් පිළිගන්නෙමු. සැප දුක කතා කරන ගමන් සැවොම කෑම මේසයේ වාඩි වුණි.
ඉතින් චුටි මොකද ? මේ දවස්වල පාඩම් වැඩ එහෙම..?
හොඳයි මාමේ..මේ දවස්වලනම් ඉස්කොලේ නිවාඩුනේ..අද පන්තිත් නැ මට.
උදෑසන ආහාරයෙන් පස්සේ අක්කයි මමයි නොයෙකුත් දේවල් කළහ.අයියාද නිතර අපේ කතාවලට බාධා කරයි.අම්මලා මාමලා ඔවුන්ගේ වැඩවල නිරත වුණි.නැවතත් කට්ටිය එකතු වුණේ දහවල් කෑම මේසයේදීය.
කෑම ටික නම් හරිම රසයි නංගි..
එහෙමද ..අයියේ හදිස්සියේමනේ ඔය ඉවුවේ..
අද හවසට කොහේ හරි යන්න තියෙනවානම් නේද.? සුදු නෝනා ..
මාමාගේ ඒ ප්රශ්නෙට මම කල්පනා කරේ කොහෙද යන්න හොඳ කියලා.. මට මතක් වුණේ අද රෑ බම්බාව පෙරහැර තියෙන බවයි.
මාමේ අද රෑ බම්බාව පෙරහැර තියෙනවා ..අපි ඒක බලන්න යමු.
අදද ඒ පෙරහැර තියෙන්නේ ? චුටී, ..අනේ...!, යමුකෝ තාත්තේ ඒක බලන්න ..අවුරුද්දට එක පාරක්නේ තියෙන්නේ..මේවාගේ දවසක් අය එන් නෑ.
ඒක හොදයි තමා පුතාට වුණ භාරයක් තියෙනවා ඔප්පු කරන්න.ඒ ගමන් බාරෙත් ඔප්පු කරලා එමු.
අම්මත් කැමැත්ත ප්රකාශ කළාය.සැවොමගේම කැමැත්තෙන් හවස් වන විට ගලේවෙල බම්බාව රජ මහා විහාරයට යෑමට සුදානම් වුණි.අම්මා අයියාගේ භාරය ඔප්පු කිරිමට පළතුරු හතක්ද ,හදුන්කුරු ,කපුරු යනාදිය සකස් කර ගත්තාය.මාමාගේ වෑන් රථයෙන් අපි බම්බාව විහාරයට යෑමට පිටත් වුණෙමු. අපේ ගෙදර සිට විහාරයට 1km කි.අප විහාරයට යන විට බොහෝ සෙනගක් පන්සල් භුමියේ සිටියහ.සැවොම සුදු වර්ණයෙන් දිස්වුණි.පෙරහැරේ නැටුම් කණ්ඩායම් ,අලි ඇතුන්, කස කරුවන් පෙරහැරට සුදානම් වී තිබුණි.
විහාරයට ප්රවිශ්ඨ වන ස්ථානයේ දකුණු දෙසින් ඇති චෛත්යය වෙනදාට වඩා විදුලි බල්බ වලින් අලංකාරයෙන් දිස්වුණි.අපි පළමුවෙන්ම ගියේ අයියාගේ භාරය ඔප්පු කිරීමටය. අම්මා පළතුරු වට්ටිය කපු මහතා අතට භාරය පිළිබඳව අදහස් දැක්විය.කපු මහතා පළතුරු වට්ටිය ගෙන ගොස් දෙවියන්ට පුජා කළේය.අපි වැදගෙන සිටින ආකාරය දැක නැන්දාත් මාමත් සුදු නෝනා අක්කත් අපව අනුකරණය කරන්නට විය.
කපු මහතාගෙන් පළතුරු වට්ටිය ඉල්ලගෙන..අය අපි ගියේ විහාර ගෙටය. එහිදී සුදුනෝනා අක්කත් මමත් හවස කඩපු මල් පුජා කළෙමු. විහාරයේ පැත්තක ඉදගෙන අපි ගාථා කියමින් බුදුන් වන්දනා කළෙමු.
අපි බුදුන් වන්දනා කිරිමෙන් අනතුරුව පන්සලේ පැත්තකින් ඇති වැව් බැම්මට ගොඩ වුණෙමු.එතනදී හමා එන සිසිලසත්, පන්සලේ ඇති සුන්දරත්වයත් හිතට සුවදායක බවක් ගෙනදුනි.අම්මා අයියාගේ භාරය ඔප්පු කල පළතුරු අනුභව කරන්නට පළතුරු වට්ටිය අපට දුන්නාය.අපි සැවොම පළතුරු රස වින්දෙමු.
අද භාර ඔප්පු කරන්න කට්ටිය ගොඩයි නේද.?.නංගී මාමා අම්මාගෙන් ඇසිය.
ඔව් අයියේ.,මේ දවස්වල කොහොමත් භාර ඔප්පු කරන දවස්නේ..ඒ නිසා අද සෙනග වැඩි
ආ...නැන්දේ මේ දේවාලේ මොන දෙවියන්ද වැඩ හිදින්නේ ..?
ගලේ බණ්ඩාර දෙවියන් තමා වැඩ ඉන්නේ..සුදුනෝනා .මේ දේවාලේ අද ඊයේ දේවාලයක් නෙමේ පුරාණ කාලයේ ඉදලා තිබිලා තියෙනවා .
එතකොට අම්මේ..පන්සලත් පුරාණ කාලයේ ඉදලාද තියෙන්නේ ..?
ඔව් චුටි, මේ පන්සල හදලා තියෙන්නේ වලගම්බා රජතුමානේ.
අනේ ..! නැන්දේ ඒ ගැන විස්තර කියන්නකෝ.
සුදුනෝනා අක්කා පළතුරු කන ගමන් අම්මාගෙන් ඒ ගැන තවත් ප්රශ්න ඇසිය.
අනුරාධපුර රාජධානිය තියන දවස්වල වලගම්බා රජු බලය හිමි කර ගන්නවා.ඒ වුණාට සුදුනෝනා මේ රජුට රාජ්ය කරගෙන යන්න බැරි වෙනවා. විවිධ ආක්රමණයන් ,දුර්භික්ෂයන් එහෙම තිබිලා තියෙනවා.ඒ කාලේ ආපු දකුණු ඉන්දිය ආක්රමණිකයන්ගෙන් රට බේරා ගන්න වලගම්බා රජු මාතලේ ප්රදේශයේ ගල් ගුහාවල ඉදිමින් අවුරුදු 14 මාස 7ක්ම සේනා සංවිධානය කරලා තියෙනවා.ඉතින් පුතේ , ඒ විදිහට සේනා සංවිධානය කරන්න මේ විහාරයේ ගල්ලෙනද යොදාගෙන තියෙනවා .පස්සේ සෝළින් පරාජය කළාට ඒ රජු තමාට උදව් වුණ සෑම ගල් ගුහාවක්ම විහාරයක් බවට පත් කරලා තියෙනවා.ඒ විදිහට තමයි සුදුනෝනා මේ පන්සලත් වලගම්බා රජතුමා හදලා තියෙන්නේ.
අනේ.. එහෙමද ෂෝක් නැන්දේ ඒ කතා අහද්දි ආස හිතෙනවා.
මේ ගල්ගුහාව විතරක් නෙමෙයි සුදුනෝනා දඹුල්ල ගල්ලෙනද වලගම්බා රජුට සේනා සංවිධානයට උදව් වෙලා තියෙනවා.ඒ විහාරයත් හදලා තියෙන්නේ වලගම්බා රජතුමා තමයි.සුදුනෝනා තව වලගම්බා රජතුමා මේ බම්බාව ගල්ලෙනේ ඉදලා දඹුල්ලේ ගල්ලෙනට යන්න උමං මාර්ගයක්ද හදාගෙන තියෙනවා .ඒ උමග මේ විහාරේ තියෙනවා.
අනේ..,නැන්දේ මට ඒ උමග බලන්න ආසයි .අපි යමුකෝ චුටි ඒ උමග බලන්න.
එන්න සුදුනෝනා මං පෙන්නන්නම්..
අයියා සුදුනෝනා අක්කත්, මාවත් එක්කගෙන ඒ උමග පෙන්නන්නට ගියේය.
මටත් හරි පුදුමයි..අපේ මේ පන්සලේ මෙච්චර ඓතිහාසික පසුබිමක් තිබිලත් අද තමයි මමත් ඒ ගැන වැඩි විස්තරයක් දැන ගත්තේ.
සුදුනෝනා මේ තමයි ඒ උමග ..ඒ ව්තරක් නෙමේ, බම්බාව රජ මහා විහාරය වලගම්බා රජතුමාගෙනුත් තවත් අතීතයට තියෙනවා නංගි..
ඒත් මේ විහාරය ගැනද අයියා..ඒ කතාවත් කියන්නකෝ.
ඔව් චුටි.,මේ බම්බාව ගැන තවත් ඓතිහාසික කතාවක්.ඉස්සර මේ පැත්තෙ ඉදලා තියෙන්නේ යක්ෂ ගොත්රික කණ්ඩායම්.මේ ගමේ නම බම්බාවනේ..ඉතින් චුටි මේ බම්බාව කියලා නම හැදිලා තියෙන්නේ බම්බා කියලා රජ කෙනෙක් මේ ප්රදේශය පාලනය කල නිසාලු.ඒ රජුගේ දුව කවුද කියලා දන්නවාද ..?.
පුතාලා තාම ඔතනද..අපි යමු නේද පෙරහැර බලන්න තැනක් හොයා ගන්නත් එපැයි ..
හරි තාත්තේ අපි එන්නම්...අපි එනකල් තාත්තලා යමු..
ඉතින් කවුද අයියේ අර බම්බා රජුගේ දුව...?.
ඒ කවුරුත් නෙමෙයි සුදුනෝනා .. ඒ තමයි කුවේණි.කුවේණිගේ උපන් ගම තමා මේ ගලේවෙල බම්බාව .විජය කුමාරයා ලංකාවට ඇවිත් විවහා කර ගත්තේ ඈ තමයි.එතකොට සුදුනෝනා බම්බා රජුගේ සහෝදරයා තමයි හොම්බා .ඔහු පාලනය කළ ප්රදේශය හදුන්වන්නේ හොම්බාව කියලා.අපේ ගමට අල්ලපු ගම තමා සුදුනෝනා හොම්බාව කියන්නේ..
එහෙමද..අයියා එතකොට අපි ඉස්සර ඉදන් පැවතගෙන එන්නෙත් යක්ෂ ගොත්රිකයන්ගෙන් නේද?
ඔව් චුටි එන්නකො ..යන්න තව තැනක් තියෙනවා බලන්න.කුවේණි මස් පුච්චද්දි දුම් වැදුණු ගල තියෙනවා ..
අපි ඉක්මණට එතනත් බලලා යමු....අයියේ.අම්මලා බලාන ඇති එනකල්..
ඒකතමා චුට් ..අපි එකත් බලලා ඉක්මණට යමු.අර බලන්න අතන ගලේ දුම් වැදිලා කලු වෙලා තියෙන්නේ.කුවේණි එතන තමා මස් පුච්වලා තියෙන්නේ.
එතකොට අයියේ ..ව්ජය කුමාරයා ලංකාවට එද්දී කුවේණි හිටියේ තම්බපණ්ණියේ නේද ..?
ඔව් නංගී ඒ වෙනකොට කුවේණි ඒ පැත්තේ ඉන්න ඇති..ඒ වුණාට කුවේණිගේ උපන් ගම මෙහේ..මේ.. අපි දැන් යමු නේද?..
අයියත්, සුදුනෝනා අක්කත්, මාත් බම්බාව විහාරය ගැන ගොඩක් තොරතුරු කතා කරන ගමන් අම්මලා ඉන්න තැන සොයා ව්හාර භුමියෙන් පිටතට ගියෙමු.පෙරහැර ආරම්භ වුණි. පෙරහැරේ නැටුම් ඉතා අලංකාරය.සියලු දෙනාම අවසානය දක්වාම පෙරහැර සතුටින් රස වින්දෙමු.පෙරහැර අවසානයේ මල් වෙඩි සංදර්ශනයක්ද තිබුණි.ඒ සියල්ල බලා අපි සැවොම ගෙදර ආවෙමු ..
ඊලග පාරත් අපි පෙරහැර බලන්න නැන්දලා ගෙදර එමු තාත්තේ ..ඔන්න දැන්ම කියලා තියෙන්නේ ...
හරි හරි ඊලග අවුරුද්දේත් අපි එමුකෝ..
සුදුනෝනා අක්කාගේ ඉල්ලීට මාමා එකග විය.එදින අප නින්දට යන විට ගොඩක් කාලය ගත වී තිබුණි.
මම එදින ගලේවෙල බම්බාව රජ මහා විහාරය ගැන තොරතුරු ගොඩක් දැන ගත්තෙමි.අප නොදන්නා ඓතිහාසික ස්ථාන කෙතරම් ලංකාව තුළ තිබේද ?.මා එදින නින්දට ගියේ තවත් ඓතිහාසික තොරතුරු සොයා ගත යුතුය යන බලාපොරොත්තුවෙනි.
පී.ජී.එම්.ඩී විජේරත්න.
HS/2015/1145
සම්ප්රදායික සන්නිවේදනය.